КЛИМАТТЫҚ ДИПЛОМАТИЯ ҰҒЫМЫНЫҢ ЭВОЛЮЦИЯСЫ: ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ДИПЛОМАТИЯДАН КЛИМАТТЫҚ КЕЛІСІМДЕРГЕ ДЕЙІН
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2025.59.1.008Кілт сөздер:
климаттық дипломатия, экологиялық дипломатия, климаттық келісімдер, Киото хаттамасы, Париж келісімі, тұрақты даму, халықаралық ынтымақтастық,, Біріккен ұлттар ұйымыАннотация
Жаһандық климаттық өзгерістер мен өсіп келе жатқан экологиялық қауіп жағдайында халықаралық ынтымақтастық тетіктерінің эволюциясы ерекше өзекті болып отыр. Бұл мақала бастапқыда экологиялық дипломатия түрінде пайда болған, содан кейін мамандандырылған Климаттық келісімдер жүйесіне айналған климаттық дипломатия ұғымының өзгеру процесін зерттеуге арналған. Зерттеудің мақсаты - климаттық дипломатияны дамытудың негізгі кезеңдерін талдау, тарихи оқиғалардың халықаралық климаттық келіссөздерге заманауи көзқарасты қалыптастыруға әсерін анықтау және климаттық мәселелерді шешуде жаһандық ынтымақтастықты күшейтуге ықпал ететін негізгі бағыттарды анықтау. Жұмыстың негізгі идеялары ерте экологиялық бастамалар мен Киото хаттамасы мен Париж келісімі сияқты кейінгі халықаралық келісімдер арасындағы байланысты анықтауға, сондай-ақ мемлекеттердің міндеттемелерін тиімді орындауға ықпал ететін тетіктерді талдауға бағытталған.Жұмыстың ғылыми маңыздылығы қоршаған ортаны қорғау саласындағы дипломатиялық тәсілдердің эволюциясын терең талдаумен анықталады, бұл халықаралық қатынастар мен жаһандық экология саласындағы зерттеулердің теориялық базасын кеңейтуге мүмкіндік береді. Практикалық маңыздылығы халықаралық ынтымақтастық тетіктерін жетілдіру, жаңа стратегияларды әзірлеу және мемлекеттік және халықаралық деңгейлерде климаттық бастамалардың тиімділігін арттыру үшін зерттеу нәтижелерін қолдану мүмкіндігінде жатыр. Зерттеу әдістемесі ретінде салыстырмалы және тарихи талдау, халықаралық құқықтық құжаттар мен келісімдерді зерттеу, сондай-ақ климаттық дипломатияның динамикасын жан-жақты сипаттауға мүмкіндік беретін статистикалық деректерді талдау қолданылды. Жұмыстың негізгі нәтижелері экологиялық дипломатиядан мамандандырылған климаттық келісімдерге көшу климаттың өзгеруіне тиімді қарсы тұрудың қажетті шарты болғанын көрсетеді, ал зерттеу нәтижелері халықаралық диалогты күшейтудің және ынтымақтастықтың жаңа нысандарын әзірлеудің маңыздылығын көрсетеді.
