ОРТАЛЫҚ АЗИЯДАҒЫ ЕҢБЕК КӨШІ-ҚОНЫ: ЖАҢА ГЕОСАЯСИ ШЫНДЫҚҚА БЕЙІМДЕЛУ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2025.59.1.012Кілт сөздер:
еңбек көші-қоны, қайтымды көші-қон, Орталық Азия, Ресей-Украина қақтығысы, еңбек нарығы, ақша аударымдары, көші-қон жағдайы, жұмыс күшіАннотация
Мақалада Ресей-Украина қақтығысы және оның аймақ үшін салдары аясында Орталық Азиядағы көші-қон процестерінің өзгеруі қарастырылады. Зерттеу көрсеткендей, негізінен Ресейге бағытталған еңбек көші-қонының дәстүрлі моделі айтарлықтай өзгерістерге ұшырайды. Бұл өзгерістерге әсер ететін негізгі факторлар, соның ішінде Ресейге қарсы экономикалық санкциялар, рубль бағамының әлсіреуі және Ресей Федерациясының жаңа көші-қон саясаты талданады. Еңбек мигранттарын тартудың жаңа орталықтарының пайда болуына, атап айтқанда, Қазақстанның рөлін күшейтуге және Еуропалық Одақ елдеріне деген қызығушылықтың артуына ерекше назар аударылады.
Жүргізілген талдау көші-қон ағындарының бағыттары мен сипатындағы елеулі құрылымдық өзгерістерді көрсетеді. Зерттеу "қайтарымды көші-қон" процестерінің жандануын және еңбек көші-қоны маршруттарының әртараптандырылуын анықтайды, бұл өңір елдері үшін жаңа сын-қатерлер туғызады. Ақша аударымдарының ұлттық экономикаларға әсерін талдауды және геосаяси тұрақсыздық жағдайында олардың ықтимал қысқаруына байланысты тәуекелдерді бағалауды қоса алғанда, көші-қон процестерінің экономикалық құрамдас бөлігіне ерекше назар аударылады.
Статистикалық мәліметтер мен қазіргі тенденцияларды кешенді талдау негізінде мақалада көші-қон саясатын жаңа шындыққа бейімдеу бойынша практикалық ұсыныстар берілген. Көші-қон ағындарының географиясын кеңейту және көшіп-қонушылардың құқықтарын қорғау тетіктерін жетілдіру мүмкіндіктерін қоса алғанда, еңбек көші-қонын дамытудың перспективалық бағыттары қарастырылады. Зерттеу нәтижелері Орталық Азия елдерінің көші-қон саясаты саласындағы стратегиялық шешімдерді әзірлеу кезінде және өңірдегі көші-қон процестерінің одан әрі дамуын болжау үшін пайдаланылуы мүмкін.
Тірек сөздер: еңбек көші-қоны, қайтымды көші-қон, Орталық Азия, Ресей-Украина қақтығысы, еңбек нарығы, ақша аударымдары, көші-қон жағдайы, жұмыс күші.